در دنیای پیشرفته خودروسازی مدرن واحد کنترل الکترونیکی یا ECU نقش حیاتی و بی بدیلی ایفا می کند. این قطعه به عنوان مغز متفکر خودرو مسئول مدیریت و بهینه سازی تمامی عملکردهای حیاتی موتور است. امداد خودرو دلیجان در این مقاله قصد دارد شما را با روش های ریست ECU آشنا کند پس با ما همراه باشید.
زمانی که این کامپیوتر حساس دچار خطا انباشت داده های نادرست یا ناهماهنگی می شود بهترین راه حل ریست ECU خودرو بوده که ریست کردن ایسیو راهکاری موثر برای پاکسازی حافظه کدهای خطا و بازگرداندن عملکرد موتور به حالت استاندارد کارخانه است. این مقاله از امداد خودرو دلیجان یک راهنمای کامل و عمیق برای درک ماهیت ECU انواع ریست کردن آن با دستگاه دیاگ و مهم تر از آن آموزش ریست ECU بدون دستگاه را به شما ارائه می دهد.
ایسیو چیست؟
پیش از ورود به جزئیات روش های ریست ابتدا باید ماهیت دقیق ایسیو را بشناسیم. ایسیو مخفف عبارت Electronic Control Unit یا واحد کنترل الکترونیکی است و در واقع کامپیوتر مرکزی خودرو محسوب می شود. این قطعه کوچک اما فوق العاده مهم در هر اتومبیل وظیفه نظارت جمع آوری و پردازش اطلاعات حیاتی موتور سنسورها و عملگرها را بر عهده دارد. محل قرارگیری ایسیو بسته به نوع و مدل خودرو متفاوت بوده و ممکن است زیر داشبورد داخل کابین یا زیر کاپوت ماشین در نزدیکی موتور باشد.
وظایف کلیدی و حیاتی ECU
ایسیو به طور مداوم داده هایی را از سنسورهای مختلف دریافت و تحلیل نموده تا اطمینان حاصل شود که موتور در بهینه ترین حالت ممکن کار می کند. اصلی ترین وظایف ایسیو عبارتند از:
مدیریت سیستم انژکتور و سوخت رسانی
ایسیو کنترل کاملی بر مصرف سوخت اتومبیل دارد. این واحد میزان سوخت تزریق شده و زمان جرقه زنی را تنظیم کرده تا بهترین راندمان و کمترین مصرف سوخت حاصل شود.
ذخیره وضعیت خودرو توسط سنسورها
ایسیو به تمامی قسمت های خودرو متصل است تا اطلاعات لحظه ای مانند موقعیت دریچه گاز میزان اکسیژن دمای آب و حالت بیکار موتور را دریافت کند.
کنترل سرعت دور موتور و شتاب
ایسیو نظارت بر سرعت دور و شتاب موتور اتومبیل دارد. اگر دور موتور از حد معینی بگذرد کامپیوتر ماشین به صورت خودکار سوخت رسانی را متوقف کرده تا از آسیب به موتور جلوگیری کرده و دور موتور را پایین بیاورد.
ذخیره سازی کدهای خطا
یکی از مهم ترین وظایف ایسیو ذخیره سازی کدهای خطای مربوط به عملکرد قطعات است. تعمیرکاران می توانند با بررسی ایسیو راه حل های مناسب برای عیب یابی خودرو را پیدا کرده و در صورت دریافت اطلاعات ناقص از سنسورها ECU با روشن کردن چراغ چک موتور راننده را از وجود مشکل مطلع می سازد.
جلوگیری از سرقت
اغلب اتومبیل های امروزی سیستم ضد سرقت دارند. ایسیو تنها در صورتی اجازه روشن شدن ماشین را می دهد که کد سوئیچ با کد از پیش تعیین شده در حافظه ایسیو مطابقت داشته باشد.
واکنش در شرایط حساس
واکنش های فوری خودرو در شرایط اضطراری مانند باز شدن ایربگ ها یا فعال شدن ترمز اضطراری نیز توسط واحد کنترل الکترونیکی مدیریت می شود.
چرا ریست کردن حافظه ایسیو ضروری است؟
ایسیو دارای دو نوع حافظه است: حافظه موقت و حافظه دائم که حافظه موقت اطلاعات لحظه ای و داده های مربوط به شیوه رانندگی شما شرایط جوی و عملکرد کوتاه مدت موتور را ذخیره می کند. این حافظه توسط باتری پشتیبانی شده تا داده ها حتی پس از خاموش شدن موتور نیز حفظ شوند و حافظه دائم اطلاعات حیاتی مانند تنظیمات کارخانه و فرکانس عملکرد سنسورهای اصلی و تنظیمات الکتریکی را ذخیره می کند.
ریست کردن ایسیو به معنای پاک کردن تمام داده های ذخیره شده در حافظه بلند مدت و موقت است. این عمل باعث می شود تنظیمات موتور شامل میزان سوخت زمان جرقه زنی و سرعت در حالت درجا به حالت پیش فرض کارخانه بازگردند و همچنین تمام کدهای خطا یا عیب ذخیره شده در سیستم حذف گردند. ریست ایسیو برای بهبود کیفیت عملکرد اتومبیل رفع خطاهای موقتی و هماهنگ سازی مجدد سیستم پس از تعویض قطعات جدید (مانند سنسورها فیلتر سوخت یا ماژول ها) ضروری است.
ریست ایسیو بدون دستگاه دیاگ
اگر به دستگاه دیاگ دسترسی ندارید یا مشکل خودروی شما یک خطای جزئی و موقتی است می توانید از روش های ریست دستی استفاده کنید. انجام درست این فرایند از حساسیت فوق العاده بالایی برخوردار است زیرا عدم دقت کافی می تواند به موتور مرکزی خودرو آسیب وارد کند. در صورت نیاز به راهنمایی تخصصی و عیب یابی در محل در تمام ساعات شبانه روز می توانید با امداد خودرو دلیجان تماس بگیرید.
ریست ECU با جدا کردن کابل باتری
این روش یکی از ساده ترین و موثرترین راهکارها برای پاکسازی کامل حافظه موقت و داده های ذخیره شده در ایسیو است که برای این کار ابتدا سوار ماشین شده و حدود ۱۰ تا ۱۵ دقیقه رانندگی کنید تا موتور گرم شده و به دمای نرمال فعالیت خود برسد. این کار باعث می شود ECU تمام اطلاعات جدید مربوط به وضعیت فعلی موتور را ثبت نماید. بعد از آن موتور را خاموش کرده و سوئیچ را بیرون بیاورید یا ببندید. کاپوت را باز و محل باتری را پیدا نمایید. سپس کابل منفی باتری (علامت –) را با آچار مناسب شل کرده و از قطب جدا کنید. مطمئن شوید سر کابل با هیچ فلز یا قطعه فلزی دیگری در تماس نباشد.
حدود ۵ دقیقه صبر کنید تا برق باقیمانده در سیستم الکترونیکی تخلیه شود. برای تخلیه کامل ولتاژ خازن های ایسیو پدال ترمز را به مدت چند ثانیه یا ۲۰ ثانیه فشار دهید. این عمل باعث می شود از طریق چراغ های ترمز تمام انرژی ذخیره شده در خازن های ECU تخلیه و اطلاعات حافظه به طور کامل پاک گردد. در آخر کابل منفی را دوباره محکم به باتری وصل کنید. سوئیچ را وارد کرده و خودرو را روشن کنید. اجازه دهید ماشین حدود ۱۰ دقیقه در حالت درجا (idle) کار نموده تا ایسیو مجدداً شروع به یادگیری پارامترهای جدید و تنظیمات موتور کند.
ریست کامپیوتر ماشین با استفاده از جعبه فیوز
این روش جایگزینی مناسب برای مواقعی است که نمی خواهید کابل کامل باتری را جدا کنید و بیشتر در خودروهای مدرن کاربرد دارد. برای این کار ابتدا خودرو را روشن کرده و به دمای عملیاتی برسانید سپس آن را خاموش کنید. اتصال باتری را قطع نموده تا برق خودرو نیز قطع شود. جعبه فیوز را که معمولاً زیر داشبورد یا در سمت کمک راننده نزدیک به باتری قرار دارد باز کنید. فیوز مربوط به ایسیو یا فیوزی که برق دائمی را تامین می کند را بیرون بکشید. قبل از انجام این کار بهتر است دفترچه راهنمای خودرو را بررسی نمایید تا مطمئن شوید کدام فیوز مربوط به سیستم ایسیو است.
حدود ۵ دقیقه صبر کنید تا اطلاعات ایسیو پاک شوند. فیوز را به حالت اولیه بازگردانده خودرو را روشن نموده و با سرعت کم رانندگی کنید. ایسیو برای ذخیره اطلاعات جدید به چند دقیقه زمان نیاز دارد تا بتواند داده های جدید را در خود ذخیره کند.
ریست ایسیو با اتصال کوتاه سر باتری
در این روش به منظور تخلیه کامل جریان و ولتاژ واحد کنترل الکترونیکی اقدامات زیر انجام می شود:
سر مثبت و منفی باتری را جدا نمایید و دو سر کابل باتری (که اکنون از قطب های باتری جدا شده اند) را به هم وصل کنید. این کار باعث می شود جریان و ولتاژ واحد کنترل تخلیه شده و به این ترتیب ایسیو ریست گرد. پس از اتصال مجدد کابل باتری به قطب ها ماشین را روشن و حدود ۱۶ تا ۱۸ کیلومتر برانید. پیشنهاد می شود سرعت رانندگی در این مرحله حدود ۸۰ کیلومتر در ساعت باشد تا فرایند ریست به درستی عملی شود و ایسیو اطلاعات جدید را ذخیره کند.
ریست ایسیو با رانندگی و تست چراغ چک
این روش برای عیب یابی و اطمینان از رفع مشکل پس از ریست اولیه کاربرد دارد. برای این کار باید سر باتری ها را جدا کرده و ۲ تا ۳ دقیقه صبر و مجدداً سر باتری ها را وصل نموده و پس از روشن کردن ماشین چراغ چک را بررسی کنید. حال باید چند کیلومتری با ماشین رانندگی کرده تا ایسیو مجدداً اطلاعات مربوط به خودرو را ذخیره نماید. اگر عیبی در اتومبیل وجود داشته باشد چراغ چک دوباره روشن شده و کد خطا توسط ایسیو نشان داده می شود. در این صورت ریست دستی کافی نیست و باید با تعمیر یا عوض کردن قطعه مشکل را برطرف نمایید.
برداشتن سر باطری برای ریست کامپیوتر خودرو خیلی هم مورد استفاده قرار می گیرد اما صرفاً برای رفع مشکلات جزئی و خطاهای ساده کاربرد دارد. اگر مشکل ریشه ای باشد باید از روش های حرفه ای استفاده شود.
ریست تخصصی ECU با دستگاه دیاگ
برای خودروهای مدرن که دارای سیستم های الکترونیکی پیچیده ای هستند و همچنین برای عیب یابی دقیق و پاکسازی عمیق حافظه استفاده از دستگاه دیاگ یا اسکنر OBD-II بهترین و مطمئن ترین روش است. دیاگ که مخفف کلمه Diagnostic است برای عیب یابی مشکلات احتمالی و استخراج اطلاعات از کامپیوتر خودرو مورد استفاده قرار می گیرد. این روش به تعمیرکار اجازه می دهد که فرآیند ریست را به صورت حرفه ای و ایمن انجام دهد.
برای اینکار باید اتصال دستگاه اسکنر OBD-II را به پورت مخصوص خودرو که معمولاً زیر داشبورد سمت راننده قرار دارد داشته باشد. حال دستگاه را روشن کرده و وارد منوی خواندن یا حذف کدهای خطا شوید. پیش از پاکسازی تمامی کدهای خطای موجود را یادداشت یا ذخیره کنید تا در صورت نیاز برای عیب یابی بعدی قابل استفاده باشند.
گزینه ی «Clear DTC» یا «Erase Codes» را انتخاب کنید تا حافظه خطاها به طور کامل پاک شود و وارد قسمت انتخاب ایسیو شوید گزینه آخر که معمولاً در همه دیاگ ها ریست مقادیر اولیه یا Reset Learned Values است را انتخاب کنید تا تنظیمات پیشین به حالت کارخانه بازگردند. همچنین می توان با استفاده از دستگاه هایی مانند TNM و انتخاب گزینه فلش کردن اطلاعات اولیه ایسیو را پاک نمود.
پس از پایان فرآیند دستگاه را جدا کرده و خودرو را روشن کنید. اجازه دهید کامپیوتر ماشین حداقل ۱۰ دقیقه در حالت درجا کار کند تا پارامترهای موتور و عملکرد جدید را یاد بگیرد. اگر نیاز به عیب یابی دقیق و ریست تخصصی ایسیو خودروی خود با استفاده از دستگاه های پیشرفته دیاگ دارید تیم فنی امداد خودرو و یدک کش دلیجان آماده ارائه خدمات حرفه ای در محل شماست تا با اطمینان کامل از سلامت ایسیو به مسیر خود ادامه دهید.
قبل و بعد از ریست ECU
همانطور که گفته شد ECU خودرو یک قطعه حساس است و برای جلوگیری از هرگونه آسیب یا بروز مشکلات مجدد در عملکرد موتور باید نکات ایمنی زیر را به دقت رعایت کنید:
- قبل از اقدام به ریست دستی حتماً از سالم بودن کامل باتری اطمینان حاصل کنید زیرا چنانکه باتری دچار نقص فنی باشد منبع انرژی کافی برای ریست کردن ایسیو از بین رفته و این موضوع می تواند به دستگاه ایسیو و خودروی شما آسیب بزند. بهتر است یک منبع انرژی پشتیبان در دسترس داشته باشید.
- هنگام جدا کردن فیوزها یا کابل باتری مطمئن شوید که اتصال داخلی برق خودرو کاملاً قطع شده باشد تا درگیر مشکلات عدم وجود ایمنی لازم نشوید.
- با نصب هرگونه قطعه جدیدی بر روی خودرو مانند سنسورها فیلتر سوخت یا ماژول ها باید ایسیو را ریست کنید تا اطلاعات مربوط به قطعه جدید نیز در آن ذخیره و قطعه جدید شناسایی شود.
- پس از ریست خودرو را حداقل ۳۰ دقیقه در مسیرهای مختلف رانندگی کنید تا ECU شروع به یادگیری سبک رانندگی شما کند و تنظیمات سوخت جرقه و دریچه گاز با شرایط جدید هماهنگ گردد.
- در چند رانندگی اول ممکن است خودرو کمی متفاوت عمل کند. نوسان دور موتور یا واکنش پدال گاز ممکن است طبیعی باشد و پس از چند دقیقه رفع می شود.
- اگر پس از ریست چراغ چک موتور دوباره روشن شد این نشان دهنده وجود یک ایراد ریشه ای در سنسورها مدارهای الکتریکی یا یک مشکل سخت افزاری است. در این شرایط ریست کردن فایده ای ندارد و باید با دیاگ کد خطا بررسی شده و قطعه معیوب تعویض شود. در این صورت باید از طریق پارامترها اقدام به رفع خطا کرد نه پاک کردن خطا به طور معمولی.
ریست کردن ایسیو خواه با روش های ساده مانند قطع باتری و کشیدن فیوز و خواه با روش پیشرفته دستگاه دیاگ یک فرآیند ضروری برای حفظ عملکرد بهینه موتور و پاکسازی خطاهای ذخیره شده است. ایسیو به عنوان قلب تپنده و کامپیوتر ماشین وظیفه مدیریت تمامی سیستم های الکترونیکی تزریق سوخت جرقه زنی و کنترل آلایندگی را بر عهده دارد و بدون آن خودرو روشن نمی شود. هدف اصلی از ریست بازگرداندن ایسیو به تنظیمات استاندارد و آماده کردن سیستم برای یادگیری مجدد پارامترهای موتور است.
اگر پس از ریست دستی همچنان با مشکلاتی مانند روشن ماندن چراغ چک نوسان دور موتور یا کاهش شتاب مواجه هستید احتمال وجود خرابی سنسورها یا عملگرها وجود دارد. در چنین شرایطی نیاز به عیب یابی تخصصی و بررسی پارامترهای ECU با دستگاه دیاگ است. برای اطمینان از سلامت کامل ECU و رفع هرگونه ایراد الکترونیکی و مکانیکی در خودرو خود می توانید روی تخصص و تجربه تیم امداد خودرو دلیجان حساب کنید. اگر در مسیر مانده اید یا به یک تعمیرکار متخصص در محل نیاز دارید فقط کافی است با امداد خودرو دلیجان تماس بگیرید.